طبیعت آیچی
عکس: چنور محمدیصد آمد اما نود پیش ما نیست!
دکتر خالد توکلی
1.در طول سالیان گذشته همواره یکی از دغدغه های اصلی مردم کردستان رفع محرومیت، ایجاد اشتغال و در یک معنای کلی دستیابی به توسعه بوده است. منطقه ی آزاد تجاری بانه و مریوان یا «ماد» که خبر تصویب لایحه ی آن در دولت و شورای عالی مناطق آزاد تجاری در روزهای گذشته منتشر گشته، موجب شده است بسیاری از مردم و فعالان سیاسی و اقتصادی، امیدوارانه و خوشبینانه به آینده چشم بدوزند و چنان که در مجلس نیز نگاه مثبت نسبت به آن وجود داشته باشد و از فیلتر شورای نگهبان بگذرد ممکن است از این رهگذر بخشی از رنجها، مشکلات و گرفتاریهای مردم کاهش یابد و زندگی بهتری نصیبشان شود.
واقعیت این است – در چارچوب گفتمان مسلط بر مباحث توسعه در ایران و کردستان – تصویب این لایحه نقطه ی عطف به حساب میآید و میتواند در جهت دسترسی به اهدافی که ترسیم شده است مؤثر و مفید واقع شود. به همین دلیل است که تقریباً تمامی مسئولین استانی، فعالان اقتصادی، سیاسی و مدنی و نمایندگان فعلی و قبلی مجلس به نوعی در به تصویب رساندن این لایحه نقش خود را پررنگ نشان میدهند.
2 همگی ما بارها این مصرع پرمعنا و معروف مولوی را شنیدهایم: چون که صد آمد، نود هم پیش ماست. یکی از معانی این پند پیشینیان و یکی از پیشفرض های بدیهی آن این است که داشتن «صد» حکایت از ضرورت وجود «نود» در نزد ما و تأکید بر ترتیب و توالی پدیدهها و لزوم فراهم نمودن مقدمات دارد که تا «نود» نباشد «صد» نیز نخواهد آمد و در یک حالت عادی و نرمال ضرورتاً «صد» پس از «نود» خواهد آمد.
حال اگر این معنی از این پند پذیرفته شود آنگاه این پرسش پیش خواهد آمد که آیا مقدمات و تمهیدات لازم برای ایجاد منطقهی آزاد تجاری فراهم گشته است و به گونه ای نیست که قبل از اینکه «نود» و یا شاید بسیار کمتر از آن را در پیش خود داشته باشیم، اجباراً «صد» را آوردهاند تا احتمالاً در ایام انتخابات «صدا»ها رساتر به گوش مردم برسد. البته میتوان به گونه ای دیگر نیز این حادثه را تفسیر کرد: این امکان نیز وجود دارد که مدعیان و دستاندرکاران این نکته ی بدیهی را درنیافته باشند که «نود» قبل از «صد» میآید (مانند بسیاری از سد!!هایی که اکنون آشکار گشته است بدون مطالعه، مراحل و عملیات اجرایی آنها آغاز گشته و حتی به پایان رسیده است. سد گتوند در خوزستان نمونه ی خوبی در این زمینه است). با این حال تردیدی نیست ابتدا باید پیش زمینه ها و مقدمات لازم برای چنین طرح بزرگی که میتواند زندگی مردم را هم به صورت منفی و هم مثبت مورد تأثیر قرار دهد و آن را متحول سازد، فراهم آید تا بیشترین بهره را برای کردستان داشته باشد. آیا این کار شده است؟ آمادگی برای اجرای چنین طرحی پیش از هر چیز مستلزم وجود راههای ارتباطی و سیستم حمل و نقل مناسب و کارآمد است که سرمایهگذاران به طور خاص و مردم به طور عام بتوانند در کمال امنیت و آرامش به این منطقه سفر کنند؛ آیا امکانات زیرساختی و زیربنایی برای آمدورفت به این مناطق آماده است؟ آیا با چنین جاده هایی که در کردستان وجود دارد منطقه ی آزاد تجاری میتواند بازدهی لازم را داشته باشد و آیا هزینه های جانی و مالی بیشتری بر مردم تحمیل نمیکند؟ احتمالاً چند سال دیگر بزرگراهها، کنارگذرها، فرودگاه، سیستم حمل و نقل ریلی و … به بهرهبرداری خواهند رسید؟ آیا میان بانه و مریوان مسیر ارتباطی وجود دارد؟ واقعیت این است ظاهراً «صد» آمده است اما تمهیدات لازم برای این آمدن اندیشیده نشده است، به عبارت دیگر «صد آمد اما نود پیش ما نیست!».
3. همه اتفاق نظر دارند که تصویب لایحهی ایجاد منطقهی آزاد تجاری ماد در شورای عالی مناطق آزاد تجاری خبر خوش و حادثهی عظیمی است که در گذشته بیسابقه بوده است و میدانیم تا حد زیادی نتیجهی رأی معنادار مردم کردستان به روحانی، رایزنیهای طولانی و تلاشهای فراوان فعالان اقتصادی و مدنی، مدیران استان و شخص استاندار است و در نهایت همانند وعدهی دولت قبلی در مورد فرمانداری ویژهی!!؟ سقز نیز بیمبنا و پوشالی نیست. لذا باید آن را جدی گرفت. برای روشن شدن موضوع اینبار نیز از مولوی مدد میگیریم و نکتهای دیگر در این رابطه تذکر داده میشود؛ مولوی داستان مرغی را تعریف میکند که اشتری را به مهمانی به خانهی خود دعوت میکند اما به محض اینکه وارد خانه میشود:
چون به خانه مرغ اشتر پا نهاد خانه ويران گشت و سقفش اوفتاد
و در نهایت «خانه از مرغ تهی و از اشتر پُر» میشود. سعدی نیز میفرماید:
دوستی با پیلبانان یا مکن یا طلب کن خانهای در خور پیل
بدیهی است تأسیس منطقه ی آزاد تجاری در یکی از شهرها یا در مناطقی از استان کردستان نسبت به طرحهایی که در گذشته اجرا شده است، چنان طرح چشمگیری است که به دنبال خود تغییرات و دگرگونیهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی فراوانی خواهد آورد لذا در صورتی که آمادگی پذیرش آن وجود نداشته باشد پیامدهای مثبت و منفی فراوانی را به دنبال خواهد داشت. امروزه در کشورهای توسعهیافته برای اجرای چنین طرحهایی، قبل از هر چیز پیامدهای زیست-محیطی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار میگیرد. آیا برای ایجاد منطقهی آزاد تجاری ماد نیز این تحقیقات انجام پذیرفته است؟ یکی از نگرانیها این است که محیط طبیعی بانه و مریوان تحت تأثیر این پروژه تخریب و آلوده گردد؛ به لحاظ اجتماعی نیز این پروژه، پیامدهای فرهنگی و اجتماعی فراوانی از جمله تضاد طبقاتی، رواج فرهنگ مصرفگرایی، سودپرستی و … را ممکن است به دنبال داشته باشد و به تدریج کل فرهنگ و سنتهای اصیل، مشاغل بومی و … را نابود سازد و سقف بیافتد و خانه ویران شود.
کد خبر: 16275
به اشتراک بگذارید:
-
مطالب مرتبط:
- بازخوانی ضرورت ایجاد منطقه آزاد بانه و مریوان
- مردم از نمایندگان مجلس آزرده خاطر هستند
- مجلس سد راه تبدیل شدن بانه و مریوان به منطقه آزاد اقتصادی شد
- یک شنبه روز بدی بود
- گامی دیگر به سوی منطقه آزاد/تصویب در دولت
- تأمين امنيت با نسخه توسعه
- استاندار ما قول می دهیم که زیرساخت های لازم برای منطقه آزاد ماد فراهم شود
- فرودگاه سقز پشتوانه منطقه آزاد مریوان-بانه
درود بر دکتر توکلی و بیان واقعیات
1 November 1st, 2015به احتمال زياد تأثيرات مثبتش بيشتر خواهد بود. منم موافقم که هنوز زير ساختهاي لازم براي اين کار وجود نداره ولي ، تصوب اين طرح سبب فشار چند برابر به دولت براي تسريع در ساخت بزرگراه ، فرودگاه و کمربندي شهرها خواهد شد. و از اين جهت مثبت خواهد بود. البته تا عملي بشه، فک کنم حداقل1 سال طول بکشه و در اين مدت طبق قولهاي دولت ميشه به اتمام کنارگذر سقز و پيشرفت محسوس در ارتقا جاده ها و فرودگاه اميدوار بود.
قندیل November 2nd, 2015فقط اميدوارم اين قولها و وعده ها به دليل نزديکي انتخابات نباشه…
با سلام، دغدغه های آقای توکلی بجاست، اما لازم است دوستان دقت بفرمایند و همه چیز را اینقدر بدبینانه نگاه نکنند، با این جاده ها که آقای توکلی می فرمایندباز می بینیم مردم از تمام کشور به بانه آمده و خرید می کنند، خوب است بجای بازی باکلمات و آیه یاس خواندن اگر ایراد می گیرید گاه گاهی هم راهکار ارائه بدهید
ramin November 2nd, 2015جناب دکتر توکلی عزیز
شهرام عزتی November 2nd, 2015نقد بسیار بجایی فرمودید و لزوم توجه به زیرساخت ها واقعا بجا و ضروری به نظر می رسد اما یک سوال به نظر شما هنوز که طرحی به این بزرگی تصویب نگردیده است آیا دولت اقدام به ایجاد زیرساختهای چندین هزار میلیاردی در این استان محروم میکند؟ بدیهی است اولین قدم تصویب طرح خواهد بود و بعدها در سایه تدبیر دولت زیرساختهای لازم ضروری و باید در اسرع وقت اجرا گردند که روال کار معمولا بدینگونه است از درآمدهای حاصل از همین پروژه و کمکهای دولت پروژه های بنیادی همچون ساخت جاده و فرودگاه و غیره صورت گیرد . در اینکه استاندار در این طرح همت لازم را داشته شکی نیست اما اگر بگوییم تنها استاندار بوده بی انصافی محض است و چشم پوشی از حقیقت . بنده که از بهار سال گذشته که آقای مهندس ترکان به کردستان آمدند پیگیر این موضوع بودم و شاهد هستم که تمامی ارگانهای دخیل در موضوع و حتی نظام مهندسی ساختمان استان و بالطبع نمایندگان استان کردستان خصوصاً نمایندگان این سه شهر تمامی همت و سعی خود را داشته اند و بارها مسئولین مربوطه و آقای مهندس ترکان رو به کردستان آورده اند . بی شک بدون پیگیری نمایندگان هرگز چنین پروژه ای آنهم در کردستان از کانال هییت دولت عبور نخواهد کرد . بدیهی است در تصویب لایحه در مجلس هم باید لابی نمایندگان کرد فعال عمل کند و بتواند رای لازم را بگیرد هرچند مطمئن هستم بعد از تصویب طرح در مجلس هم بعضی از دوستان بازم نقش نمایندگان را زیر سوال خواهند برد . در پایان بهتره در اینچنین کار بزرگی که در حال وقوع است بیشتر نیمه پر لیوان را دید دوست من . من بارها متن شما رو خوندم ولی خداییش آخرش نفهمیدم این پروژه خوبه یا بد ؟!! با احترام
اساسا رویکردهای توسعه ای در کشور تا کنون بصورت برنامه ریزی شده و همه جانبه نگر بندرت یافت میشود و امورات بصورت نیاز های آنی و روزمره پیش میرود از آن موارد حتی به احداث کارخانجات و زیر بناها و زیرساختها و غیره اشاره نمود که هیچگاه توجیهی نداشته اند و اکنون با کمترین بهره وری در حال فعالیت میباشند و تنها با نظر مساعدت افتتاح شده است اما باید گفت در مناطق کردستان با وجود ظرفیت ها و جایگاه ویژه آن که تا کنون کمترین نرخ سرمایه گذاری را دارا میباشند اینک مناطق آزاد تجاری – صنعتی جهت شهر های بانه و مریوان در هیئت وزیران تصویب شده است و متعاقب اجرایی شدن آن طی دوره های آتی امکان جذب سرمایه خواهند داشت و از این منظر با طرح ریزی کارخانجات مادر استحصالی و فرآوری در زمینه متعدد در شهرستان سقز و اطراف آن با جمعیت انبوه و مستعد کار توجیه پذیر باشد.
کامل سیدی مقدم November 2nd, 2015با آرزوی موفقیت
انتقاد همکار عزیز و فرهیخته ام جناب دکتر توکلی ، آنجا که از نبود زیرساختهای ارتباطی و مواصلاتی سخن می گویند کاملاً بجا ، منطقی و دلسوزانه است . از وضعیت اسفبار جاده ی معروف سقز – مریوان ، همه ی ما به خوبی آگاهیم . با اینکه هر از گاهی مسئولین و نمایندگان شهرمان در زمینه ی بهبود وضعیت این مسیر قول و قرارهای بسیار می دهند اما هنوز هم وضع این جاده کما فی السابق تغییر چندانی ننموده است . تصویب منطقه ی آزاد تجاری ماد در دولت ، بدون شک مایه ی دلگرمی و امیدواری بسیار است با این حال ، شرط بازدهی و بهره وری در این طرح ، توجه ویژه به زیرساخت ها در دیگر زمینه ها از جمله راه و سیستم مناسب رفت و آمد است . فلذا نقد جناب دکتر توکلی در این مقطع ، حاکی از صداقت و از سویی دیگر دل نگرانی قابل درک ایشان از اوضاع نابسمان راههای ارتباطی درون استان می باشد .
احمد محمدی November 3rd, 2015با سپاس از شما جناب مهندس عزتی بزرگوار؛
خالد توکلی November 4th, 20151. به نظر من پروژه اگر تمامی جوانب آن در نظر گرفته شود میتواند موجب تحولاتی مثبت در رشد اقتصادی در این منطقه شود؛
2. با توجه به تجربه‌ای که از روند توسعه در ایران موجود است، اولاً درک علمی و دقیقی از توسعه وجود ندارد و اگر برنامه‌های موجود به طور دقیق و علمی مورد نقد و بررسی قرار گرفته نشود آنگاه ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری داشته باشد. باران‌های اسیدی در خوزستان، نابودی زاینده‌رود در اصفهان و کارون در خوزستان، دریاچه ارومیه و آلودگی هوا در تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ و … نمونه‌هایی از توسعه ناپایدار هستند.
3. فرمایش شما درست است و بسیاری دیگر نیز در به ثمر رسیدن این امر دخیل بوده‌اند و اتفاقاً جزو اولین کسانی بودم که این نکته را تذکر دادم.
4. امیدوارم ابهام رفع شده باشد.
سپاس دوباره.
سپاس از شما جناب رامین.
خالد توکلی November 4th, 20151. انتقاد با بدبینی دو مقوله متفاوت هستند. من تلاش کرده‌ام بر اساس واقعیتهای موجود نقدهایی را مطرح نمایم. اگر روند توسعه و پیامدهای نامناسب آن را در مناطق مختلف ایران ببینید احتمالاً به من حق خواهید داد که بدبین نیز باشم!
2. مردم زیادی از سراسر کشور به بانه می‌آیند اما آمار تصادف هم زیاد است؛ آیا اگر جاده‌های بهتری داشتیم مردم بیشتری نمی‌آمدند؟
3. بار ترافیکی این جاده‌ها بعد از اجرای برنامه‌های مربوط به منطقه آزاد بسیار سنگین‌تر میشود، در این صورت ممکن است مشکلاتی را برای مردم و مسافران ایجاد نماید.
4. راهکار را باید متخصصین ارائه کنند. ولی به عنوان یک راهکار کلی باید عرض کنم که تحقیقات متعددی در حوزه‌های مختلف اجرا شود و پروژه‌هایی چون فرودگاه و بزرگراه کرمانشاه – تبریز به سرانجام برسد آنگاه ممکن است پیامدهای منفی آن به حداقل برسد.
با تشکر.
اميدوارم در عمل براي کردستان کاري صورت بگيره و نه در حرف . بنده با شک و ترديدبه اين قضيه نگا ميکنم. چون قبلا ، خيييييلي وعده داده شده ولي هيچکدام عملي نشده و الانم نزديک انتخابات هستيم و شايد ترفندي براي دلخوش کردن مردم و راي دادنشون باشه…!؟!
کارگران کردستان November 4th, 2015البته بايد ببينيم در عمل چه اتفاقي ميفته…
با سلام
محمد رضائی November 5th, 2015هرچند تصویب منطقه آزاد بانه -مریوان خبری خوشایند برای مردم منطقه است و در صورت آماده کردن زیر ساخت ها می تواند گامی بلند در راستای توسعه همه جانبه منطقه باشد اما با توجه به نبود حداقل زیر ساخت ها در منطقه اجرای کامل و موفقیت آمیز آن مشکل خواهد بود لذا به قول دکتر توکلی احتمال اینکه برای منطقه طبعات منفی هم داشته باشد وجود دارد. متاسفانه دولت سالهاست در تکمیل بزرگراه و فرودگاه و سد چراغ ویس و … مانده است حالا به نظر شما می تواند در مدت زمان کوتاهی تمامی زیرساختهای لازم برای اجرای طرح فوق را داشته باشد به طوری که این پروژه هم مثل خیلی از پروژه های دیگر فرسایشی و حتی باستانی نشه؟!!!
فعلا در مقطع کنونی ما هم مثل همه مردم از تصویب این طرح خوشحالیم و البته این حق را هم داریم که نگرانی های خود و کمبودهای لازم را بروز دهیم تا انشالله مسئولین هم آن را پشت گوش نینداخته و مثل خیلی از پروژه های دیگر از جمله دانشگاه صنعتی کردستان، دانشکده صنعت و معدن قروه، دانشکده کشاورزی و پرستاری سقز و کارخانه سیمان سقز که هر کدام بنا به اقتضای زمان و مناسبت های سیاسی و انتخاباتی عصر خود بزرگ نمایی شده و بعدا نه تنها کوچک نمایی شد بلکه حتی آثارش هم از بین رفت!
مانعه الجمع نیستند اگه به نظر اقای توکلی باشه و منتظر باشیم تا زیرساختها کاملا درست بشن انگاه منطقه ازاد تجاری بشیم شاید پنجاه سال دیگه هم انجام نشه. سلز مخالف زدن هنر نیست
ماجد November 5th, 2015درود بر تو. منم موافقم ، اگه1 نقطه منفي داشته باشه 100 نقطه مثبت و با ارزش داره که متأسفانه اقاي توکلي عمدي يا غير عمدي به ان توجه نکردند. درسته بيگلري دروغ و هياهو زياد داره ولي نبايد انصاف را بيخيال شد.
کارگران کردستان November 6th, 2015دوست عزیز شما جواب خود را داده‌اید. طرحی که زیرساختهایش تا 50 سال دیگر هم آماده نشود تبعات منفی آن بسیار بیشتر خواهد بود از منافعی که ممکن است داشته باشد. به نظر من انتقاد دانش و جسارت میخواهد و صرفاً به معنای ساز مخالف زدن نیست. طرحهای بیشماری در ایران وجود دارند که به نام توسعه و به هدف ایجاد رفاه اجرا شده‌اند اما چون زمینه‌های لازم برای آنها فراهم نشده و اثرات آن مورد بررسی قرار نگرفته، الان رنج و مشکلات فراوانی بر مردم تحمیل میکنند.
خالد توکلی November 7th, 2015با عرض سلام و آرزوی توفیق برای دکتر توکلی عزیز
حمه سعی November 9th, 2015نمیتوانم خوشحالی خودرا از اینکه جوانان فرهیخته‌ای در شهر و دیارم هستند که آگاهانه و دلسوزانه به مسائل توجه دارند و با علم ودانش بالا و آینده نگری ژرف و عمیق عاقلانه نقد و بحث میکنند . بیان نکنم
آری طرحهای بدون مطالعه و احساسی و حتی سیاسی نه تنها به حال مردم مفید نخواهند بود بلکه آثار و عواقب زیانبار آنها به مراتب باعث مشکلات بیشتری خواهند شد . منطقه آزاد اول مطالعه و بعد زیر ساخت میخواهد . امکانات ارتباطی ( راه و مهمانسرا و امکانات ارائه خدمات ترانزیتی و … ) اما همه آنها و به یکجا از عهده هیچ دولتی بر نمی آید . چند فرودگاه و صدها کیلومتر اتوبان و راه آهن و چندین هتل و مهمانپذیر و ترمینالهای بار و مسافر و غیره … ظرفیت طرف مقابل و بازار خارجی هدف ما کجاست ؟ . چی میاوریم و چی عرضه میکنیم و برای کی عرضه میکنیم ؟ . مریوان و بانه سالهای سال است بیش از صد سال به صورت سنتی بازار مرزی هستند ( مگر چند سال است که بازارهای بایوه و باشماخ و بانه بسته شده اند ؟ . )
اگر منظور از منطقه آزاد احیای آن بازارهاست که بودند و خواهند بود . فقط مقداری سختگیریها کمتر خواهد شد . و اگر منطقه آزاد تجاری صنعتی به معنای واقعی آن مورد نظر است که نقد جناب دکتر توکلی بسیار بجاست و من پیشنهاد میکنیم اول مطالعه جامع و کامل اقتصادی اجتماعی فرهنگی و حتی ژئو گرافی منطقه ضرورت دارد و بعد براساس یافته های مطالعاتی طرحهای توجیهی علمی و فنی و عملی و سرانجام انشا الله اجرا . به امید توسعه و رونق همه جانبه کردستان و ایران . حمه سعی
امیدوارم اظهار نظر افرادی مانند دکتر توکلی بر پایه نقد سازنده باشد نه انتقادات جناحی و فصلی در آستانه انتخابات.
محمد November 10th, 2015واقعیت این است که همیشه می توان برای پیشرفت آماده نبود اما واقعا کی می توان آمادگی برای پیشرفت داشت؟؟؟
در جوامع سنتی مقاومت ذاتی در برابر پیشرفت و صنعتی شدن وجود دارد که بنابر ترس از تغییر است.
اکنون بانه به شهری توریستی و پر از درآمد تبدیل شده آیا ترس از ورود گردشگر مانع از تبدیل بانه به آنچه امروز هست نمی شد؟؟
البته مطمئنا برخی دوستان شرایط قبلی بانه را بیشتر دوست دارند که همانهایی هستند که از تغییر می ترسند.
يعني جناب توکلي شما ميفرماييد ما 50 سال ديگه هم صبر کنيم؟! شايد مشکلات خاص خود را داشته باشه ولي مطمئنا نقاط مثبت و مفيدش خييييلي بيشتر خواهد بود. تصويب منطقه ازاد به همراه پيگيري یک نماينده دلسوز و واقعي و فشار مضاعف به دولت براي تامين زير ساختها ، ميتونه تحولي بزرگ در سقز ايجاد کنه. بنده مخالف و منتقد بيگلري هستم ولي نبايد در حقش بی انصافي کرد. اکثر پروژه هاي سقز هر چند لاکپشتي ولي فعالند.
کارگران کردستان November 10th, 2015هر آنچه از دل بر آید بر دل نشیند . اما نمیدانم چرا این آقای توکلی هر چه می فرمایند نه تنها بر دل نمی نشیند بلکه …………….
هیدی November 10th, 2015سلام اقای توکلی هر چیزدر قالب گفتن شیرین است اما در عمل تلخ اقای استاندار ویارانش تا کنون در کردستان چند طرح اشتغالزایی ایجاد نموده اند در روند اجرایی شدن طرح چه گامهای مثبتی بر داشته شده است اگر این عزیزان اندکی مسایل سیاسی را بردارند وجامه عمل بپوشانند خیلی کارها انجام می پزیرد چون نظام تمام شرایط را فراهم نموده است
راستگو November 17th, 2015