بازخوانی زندگی و آثار ملا صالح زيويه ای متخلص به “حریق”
روز چهارشنبه ۱۳ آبان دانشگاه آزاد مراسمي را جهت گراميداشت ياد شاعر نامي كورد “ملا صالح زيويه اي” متخلص به “حريق” برگزار كرد.
استاد ابوبکر سپهرالدین از نوادگان شیخ شمس الدین برهان که از حریق شناسان برجسته است، میهمان و سخنران این محفل بود. وی دارای تالیفاتی چون بیان در ادب 
فارسی، دستور زبان فارسی، تاریخ ادبیات، منظومه شمسی( شرح حال و آثار شعرای پیرامون شیخ شمس الدین برهانی) و زندگی نامه شیخ شمس الدین برهانی اشاره کرد.
به گزارش شارنیوز “سپهرالدین” با توجه به آشنايي كاملی که با زندگی و شعرهای ملاصالح زیویه ای دارد، زواياي پنهان زندگي متن و حواشي و شايعات پيرامون اين شاعر را با ذكر جزئيات بيان كرد.
به گفته ی سپهرالدین، “ملاصالح زیویه ای” یا “حریق” در سال ۱۲۷۱ قمری در روستای زیویه واقع در استان سلیمانیه متولد شده و همزمان با دوران شیخ شمس الدین برهان با عزیمت به مکریان و شهر مهاباد، تحصیلات خود را آغاز نموده است. حريق مدتي نيز در شهرکنونی صاحب پيش نماز بوده است.
“ملاصالح زیویه ای” در سال ۱۳۲۷ هجری قمری در مهاباد زندگی را وداع گفت وی دارای جایگاه ویژه ای در ادبیات کوردی است بطوریکه همه ی اشعار حریق سرشار است از نکات علمی و بلاغی و حتی می توان گفت که اشعار او همانند حافظ دارای دو بعد عرفانی و عاشقانه مي باشد همچنین وی در همه ی شاخه های علوم اسلامی نیز سرآمد زمان خود بوده است. به گفته‌ی سپهرالدین “ملاصالح” در قبرستان جامی مهاباد به خاک سپرده شده که امروزه متاسفانه آثاری از مقبره ی این شاعر باقی نمانده است.
استاد سپهرالدین با اشاره به شاگردان حریق، وی را در کسوت استادی ستود و با اشاره به یکی از شاگردان برجسته حریق به نام “سید رشید”، گفت: وی از نوابغ زمان خود بوده، بطوریکه ماموستا هیمن، “سید رشید” را در فراست و حاضر جوابی از “برنارد شاو” نیز برتر دانسته است.
از دیگر زوایایی که سپهرالدین بدان اشاره داشت کتابهایی است که در مورد حریق نوشته شده و یا دست به تفسیر شعرهای وی زده اند و از کتابی که ” نوزاد کلهر” محقق اهل سلیمانیه نوشته اشاره کرد و گفت: متاسفانه این محقق نیز نتوانسته حق مطلب را ادا کند و حتی در قصیده ای بیست بیتی، سی و دو غلط املایی در آن به وضوح قابل مشاهده است و حتی شعرهای حریق را نيز بسيار سطحي و تحت الفظی معنا نموده اند.
در پایان توجه شما را به این دو غزل حریق جلب می نماییم.
چــاوه‌که‌م ئــه‌مڕۆ له گـــوڵشه‌ن گــوڵ به عیشوه خۆی نواند
نه‌ك نمه‌ك گیربم بـــه مه‌رگـــی تـــۆ قـه‌سه‌م هیچ نه‌مدواند
گـــــوڵ بــــه تــــــۆزی پێته‌وه لاف و گــــه‌زافـــی لـــێ ئه‌دا
وا شکور سۆزه‌ی نــــه‌سیمت هــــات ئه‌ویشی لێ ستاتند
نه‌شته‌ری موژگـــانـــی تـــــۆ هــــاتۆته سه‌ر سه‌فحه‌ی دڵم
هه‌ر خه‌تێ بـوو غه‌یـــر خــــه‌تی سه‌بزی تۆ ، پــــاکی کڕاند
له‌شکری ئـــــاهم لـه‌گه‌ڵ جه‌یشی (حه‌به‌ش) ده‌عـــوا ئه‌کا
حیره‌تــم!! ئاوا کـــه چـــۆن ئــــه‌و دڵبه‌ره دڵـمـــی ڕفـــــاند!
بۆ گـوڵـــی ڕووت هــــاتـــم و پـــه‌رچـــه‌م ده‌بینم بـــۆیــه وا
ماهــــی (نـــه‌ورۆزم) به‌شیوه‌ن وه‌ك (موحه‌ڕه‌م) خۆی نواند
تــۆ لـــه ئه‌وڵ ، گــــــۆی وه‌فــــات هێنایـــه نێو مه‌یدانه‌وه ؟!
ئێستا چـــه‌وگــانــی خیلافت پشتی ســه‌د وه‌عده‌ی شکاند
تـــوخـــوا قـــه‌ت غیره‌ته بــۆ تـۆ ئه‌رێ ؟ ئه‌ی سه‌روی ڕه‌وان
گوڵ به بــێ تــۆ وا له بـــاغـــا خێوه‌تی خـــۆی لـــێ چه‌قاند
با وجـــود ئینـســاف بـــده‌م چـــــاکه گـــــــوڵیش موشتاقته
هـه‌ر لــــه شـه‌و‌قـــی تـــۆیه سه‌رپـــۆش و گـــــریبانی دڕاند
هـــه‌ر کـــه‌سێ مــــایـــــل بـــه بیرێکــه و ته‌رقێکــی هه‌یه
تۆ به شوعله‌ی غه‌م1ی وا وه‌جـاخت هه‌ڵ گڕاند
———————–
بۆ جه‌معی غه‌م و شادی نه‌بوو ڕۆژی محه‌ڕڕه‌م
ڕووت به‌رگی گوڵی شادی و زوڵفت شه‌وی ماته‌م
به‌و وه‌جهه ده‌ڵێن مه‌سحه‌ف و به‌و نوقته ده‌ڵێن ده‌م
به‌و زوڵفه ده‌ڵێن قه‌ید و به ئه‌و حاشییه په‌رچه‌م
ته‌فسیری شه‌وی وه‌سڵ و غه‌می ڕۆژی فیراقه
مه‌شهووره له دنیا به به‌هه‌شت و به جه‌هه‌ننه‌م
ته‌قسیمی ئه‌زه‌ل وابوو له‌دوایی من و یارم
بۆ سه‌یری ئه‌من سه‌ید و ڕه‌قیب که‌لبی موعه‌لله‌م
ته‌سبیحی سه‌نای زولفی خه‌یاته و له‌بی مه‌رجان
سه‌رڕیشته‌یی ئێمه‌ی ده‌وێ بۆ عیقدی مونه‌ززه‌م
شادی ئه‌سه‌ری مه‌ستی‌یه بێ‌شه‌رت و وه‌فایه
بۆ فورسه‌تی ته‌نگانه غه‌مه مونیس و مه‌حڕه‌م
عومرێ که ئه‌ساسی هه‌وه‌سی بازی نه‌فس بێ
قابیل نییه بۆ خێوی وی شادی و ئه‌له‌م و غه‌م
بێ‌سێبه‌ر و سه‌بر و گڕه شه‌وقێکه مودارا
نه‌مدیوه له سه‌رما و له گه‌رما دڵی خوڕڕه‌م
بۆ دڵبه‌ری مه‌عنی له حه‌ره‌مخانه‌یی ئه‌سرار
خۆی و قه‌ڵه‌می ماوه “حه‌ریق” ئێسته به مه‌حڕه‌م.
پانویس ها: ...............................- حه‌ریقی [↩]
به اشتراک بگذارید:
-
مطالب مرتبط:
دست دانشگاه آزاد و بویژه رییس آن برای این مراسم درذ نکنه. در طول یک سال با حمایت های اقای محسنی دهها جلسه پربار که قبلا سابقه نداشته و با استقبال روبرو شده برپا شده
پاسخ دهید
هه رسه.رکه وتوو بن به هیوای به رده وامی ئه و کوروکومه لانه
پاسخ دهید