آنچه که باید در مورد تب برفکی بدانیم
دکتر پدرام زنگی بند( دکترای عمومی دامپزشکی)
مدتی است که بیشتر دامدران مراجعه کننده به بیمارستان و کلینیک های دامپزشکی شاکی از آلوده شدن دام های خود به بیماریی که در زبان کوردی به آن تبق( ته به ق) گفته میشودمی باشند با توجه به این که این بیماری علاوه بر سقز و کردستان تقریبا در سراسر ایران به ویژه غرب کشور شیوع پیدا کرده است لازم می باشد مطالبی نسبت به آگاه کردن مردم و به خصوص دامدارن عنوان گردد.
تب برفکی (Food and Mouth Diseases)یا به اختصارFMDکه در زبان کوردی بنام تبق( ته به ق) شناخته می شود. بیماری بسیار واگیرداری است که تقریباً همه زوج سمان از جمله نشخوارکنندگان اهلی را مبتلا میکند و باعث خسارات اقتصادی قابل توجهی میشود. عامل این بیماری ویروسی بوده که از طریق هوا و باد به راحتی قابل انتقال بوده و حیوانی که مبتلا به این بیماری باشد، با کوچکترین تماس با دیگر حیوانات آنان را نیز آلوده میکند و همچنین از طریق دست و لباس انسان نیز به راحتی قابل انتقال است.
مقاومت ویروس در طبیعت و عفونتزایی شدید آن ،تغییرات آنتیژنتیکی ویروس و پیدایش تحت تیپهای جدید آن و مهمتر از همه ، توان بیماریزایی در انواع نشخوارکنندگان اهلی و وحشی و وجود دامهای ناقل و حامل ویروس تب برفکی ، در بقاء عفونت و بیماری در یک جمعیت و منطقه تأثیر دارند که کنترل این بیماری را بسیار مشکل کرده و هزینه های زیادی را به دامدار تحمیل می کند.
متاسفانه این بیماری قابل درمان نیست و تنها در مواردی که حیوانات مبتلا نشدهاند میتوان با واکسینه کردن از ابتلای آنان به این بیماری جلوگیری کرد. ولی در دام های مبتلا و بیمار میتوان از یک سری داروها به عنوان درمان حمایتی و ثانویه به منظور پیشگیری های ثانویه استفاده نمود که حتما بایستی با تجویز دکتر دامپزشک و پس از معاینه کامل و تایید بیماری توسط دکتر دامپزشک انجام گیرد و به شدت توصیه می گردد دامداران از درمان های تایید نشده و به صورت خود سر پرهیز نمایند چرا ممکن منجر به ایجاد عوارض در خود دام و حتی منجربه غیرقابل مصرف کردن گوشت دام برای انسان گردد.
تببرفکی در برخی از دامها از زمان بروز علایم آن بسته به توان سیستم دفاعی بدن حیوان، یا بهتدریج رو به بهبودی رفته و یا شدیدتر شده و نهایتا در عرض هفت تا ده روز منجر به تلف شدن دام میشود و همچنین این بیماری در حیوانات بالغ کمتر منجر به مرگ شده اما درگوسالهها و برهها علت ایجاد ضایعات قلبی( میوکاردیت)، به سرعت منجر به مرگ دام می گردد.
همچنین در خصوص مصرف انسانی گوشت دام های مبتلا ذکر این نکته ضروری است که تب برفکی از جمله بیماری های مشترک بین انسان و دام نمیباشد و مانعی برای استفاده از گوشت این دامها وجودندارد.
اما با توجه به اینکه ضایعات تببرفکی در بین دامها گاهی بسیار شدید میشود و منجر به ایجاد تب شدید و سپتیسمی گردد باید پروتکل های مربوطه در مورد مصرف گوشت دام های مبتلا به بیماریهای دامی که تب شدید و سپتیسمی ایجاد میکند اجرا گردد که به طور کلی شامل (پرخونیهای پراکنده و زیاد در قسمتهای مختلف لاشه ی حیوان، خونریزیهای ریز و تغییر رنگ در لاشهی حیوان ) می باشد که تایید نهایی این عوارض نیز در بازرسی های پس از کشتار در کشتارگاهای دامی و الزاما توسط دکتر دامپزشک انجام میگیرد. گوشت این حیوانات باید به طور کامل معدوم شود. چرا که این گوشتها منجر به ایجاد بیماری در انسان میشوند.
همچنین بهترین توصیه به دامدارن جهت جلوگیری از ابتلای دامهایشان به این بیماری جلو گیری از ورود دام های جدید و دام های بیمار به گله می باشد که متاسفانه بیشتر از طریق بازارهای هفتگی دام که یکی از معزلات اساسی در جلوگیری از شیوع این بیماری می باشد که هر هفته در یک منطقه ایجاد می گردد منجر به پراکنده شدن عامل بیماری میگردد. همچنین دام های مبتلا باید قرنطینه گردند یا در صورت نبود امکانات قرنطینه حداقل از سایر دام ها جدا نگه داری شوند. به منظور کنترل گسترش این بیماری در بین دام های دیگر دامدار باید بعد از برخورد با دامهای بیمار، به سرعت دستها و لباسهای خود را ضدعفونی کند.
همچنین ذکر این نکته ضروری است که مانند سایر بیماری های ویروسی تنها راه پیشگیری از شیوع این بیماری واکسینه کردن دامها بوده که نیازمند همکاری کامل دامدارن با اکیپ های آموزش دیده واکسیناسیون که از طرف شبکه دامپزشکی یا مراکز واکسیناسیون به دامداری ها اعزام میشوند، می باشد.
کد خبر:
19084