مه‌رج نییه هه‌ر جوو بێ
ئاماده‌کردنی: ژۆزفینا ئایه‌رزا
وه‌رگێڕانی له ئینگلیزییه‌وه مه‌نسوور ته‌یفووری، ئیبراهیم شه‌وقی
پ: گوتاری سیاسیی هاوچه‌رخ، که به هه‌ندێ رووداوی وه‌ک له کارکه‌وتنی سه‌رنموونه بآوه کۆمۆنیسیتیه‌کان گۆڕاوه، ده‌بێ مانایه‌کی نوێ به داله هه‌نووکه‌ییه‌کان بدات. له‌م ناوکۆییه‌دا چ گوتارێکی کرده‌وه‌یی دانیشتووه؟
و: «تێکۆشانی سه‌خت» : گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ک بۆ به‌ها سه‌رمایه‌دارانه‌کان: «هه‌مووکه‌س ده‌توانێ ده‌وڵه‌مه‌ند ببێ، ته‌نانه‌ت تۆش.» با سه‌یرێکی تاچێریزم له به‌ریتانیای مه‌زن بکه‌ین: خه‌ونی تاچێریستی چییه؟ ئه‌مه‌یه که تۆ به تێکۆشانی سه‌خت ده‌یبه‌یته‌وه؛ به‌خت له هه‌موو لایه‌که‌وه سه‌ره‌تاتکێیه‌تی. هه‌ڵبه‌ت ئێستا حیزبی کاری چه‌پخواز به پێچه‌وانه‌وه ده‌ڵێ ئه‌مه وه‌همی رووته و ته‌نیا هه‌ندێکمان ده‌توانین ده‌وڵه‌مه‌ند بین؛ به‌شی هه‌ره زۆرمان ناتوانین ده‌وڵه‌مه‌ند بین. به‌لآم ئه‌وان خاڵێک له بیر ده‌که‌ن، ئه‌و شوناسه‌ی که گوتاره‌که‌ی تاچێر پێتی ده‌دات ئه‌مه نییه که تۆ به‌ڕاست و له کرده‌وه‌دا ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌بی، به‌ڵکوو ئه‌م گوتاره هه‌لی پێناسه‌‌کردنی خۆتت وه‌ک که‌سێک که ده‌شێ له داهاتوودا ده‌وڵه‌مه‌ند ببێ بۆ ده‌ڕه‌خسێنێ … .
پ: ئه‌م شوناس‌سازییه له‌وانه‌یه به‌شی ته‌قه‌للا، به‌ربه‌ره‌کانێ و هتد بکات، به‌لآم ئاخۆ بردنه‌وه و سه‌رکه‌وتنیشی لێده‌که‌وێته‌وه؟
و: به‌ڵێ، به‌ڵێ به‌شی ده‌کات؛ ئه‌مه ته‌نانه‌ت له راپرسی کۆمه‌لآیه‌تیشدا سه‌لماوه. خه‌ڵک له واقیعدا ده‌ڵێن حه‌ز ده‌که‌ین به‌و خه‌یاڵه‌وه بژین که ئه‌گه‌ر هات و ـ ئه‌گه‌رێکی رووتی هات و نه‌هات ـ «ئه‌مساڵ کاروکاسبیم هه‌ڵشکا، به‌لآم ئه‌گه‌ر ساڵی داهاتوو خۆم ماندوو بکه‌م … له‌وانه‌یه ئه‌گه‌ر دووباره و دووباره ته‌قه‌للا بکه‌م، سه‌ر بکه‌وم». پێناسه‌‌کردن به‌م ئه‌گه‌ره‌وه بۆ سه‌رکه‌وتن به‌سه. چونکوو ئه‌م ئه‌گه‌ره خۆی ئه‌گه‌رێکه دڵخۆشکه‌ر، لێره‌وه تۆ پێشتر له پانتای دالی جیهانیی سپینۆزاییدای.
پ: ئایا ده‌توانین بڵێین ئه‌مه ئه‌گه‌ری جۆرێک ژووییسانسه له مانا لاکانیه‌که‌یدا؟
و: به‌ڵێ ئه‌مه جۆرێک شوناس‌سازییه به ژووییسانس. ئه‌م داله خۆی ژووییسانس رێکده‌خات، واته ماشینی ده‌لاله‌ت خۆی ژووییسانس دابین ده‌کات.
پ: بۆچی گه‌ڕانه‌وه بۆ به‌ها سه‌رمایه‌دارانه‌کان په‌یوه‌سته به پانتای دالی سپینۆزاییه‌وه؟
و: ئه‌م جۆره داله ته‌نیا له نێو زه‌مینه‌ی سپینۆزاییدا به‌رجه‌سته ده‌بێت، واته له‌و زه‌مینه‌دا که ئه‌گه‌ری تێربوون پێشتر له خۆیدا وه‌ک تێربوونێکی حه‌قیقی کارده‌کات، هه‌ر بۆیه پێویست ناکات تۆ له کرده‌وه‌دا بیهێنیته دی. با بڵێین هه‌ل و مه‌رجه‌کانی ئه‌گه‌ر پێوه‌ندییان به پانتاکه‌وه هه‌یه.
پ: کاتێ ئه‌گه‌ر]ی تێربوون[ له باتی پانتای ]تێربوون[ بێت، چی له جێگه‌ی مه‌حاڵ دێت، یان له جێگه‌ی توخمی ده‌ستێوه‌رده‌ر؟
و: ئه‌وشته‌ی که ره‌نگه پێی بڵێین تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ی کانتی روون له هه‌ندێ شێوه‌ی وه‌ک سه‌دام حوسێندا ده‌رده‌که‌وێت. له روانینێکی ساکاردا، ئه‌م شێوانه‌ی شه‌ڕی رادیکاڵ بۆ من سیمپتۆم یان درمن. ئه‌وانه گه‌ڕانه‌وه‌ی بابه‌تی سه‌رکوتکراون. وێنه‌ی دوژمن له فانتازیای سه‌رمایه‌داریی دواییندا چۆن ده‌کێشرێته‌وه؟ له ئایدۆلۆژیای زاڵی ئه‌مڕۆکه‌دا ـ یان به وته‌یه‌کی دیکه، له میدیای گه‌وره‌دا ـ بونیادنانی دوژمن دوو ده‌رکه‌وته‌ی هه‌یه. یه‌که‌میان، بنه‌ڕه‌تخوازییه‌کی نائه‌قلآنیی ده‌مارگرژ که هه‌ڵبه‌ت رۆژئاوا له‌‌مێژه به‌م بنه‌ڕه‌تخوازییه ئیسلامییه‌وه نیگه‌رانه. ئه‌م بنه‌ڕه‌تخوازییه روون تۆڵه سه‌ندنه‌وه‌یه‌کی کانتییه له شه‌ڕێکی رادیکاڵ. به‌هه‌رحاڵ، من ناڵێم ئایا ئه‌مه پێوه‌ندی به ئیسلامی واقیعییه‌وه هه‌یه یان نا.
پ: سه‌دام چ جۆره شه‌ڕێکه، رژانی نه‌وته بۆ نێو ده‌ریاکان و کوشتنی ژیانی وه‌حشه، کوشتنی سرووشته؟
و: ئه‌وه ته‌کانێکه بۆ رۆژئاوا. ئه‌وه‌ی سه‌دام له‌‌جه‌نگی که‌نداودا کردی ئه‌قلآنی نه‌بوو. ئه‌وه شه‌ڕێکی رادیکاڵ و به جۆرێک ئه‌خلاقی بوو. له‌م جیهانه فانتازییه سه‌ییاله‌ی رۆژئاوادا، ته‌نانه‌ت ژاپۆنیه‌کانیش هه‌ندێ جار وه‌ک جۆرێک شه‌ڕی ده‌مارگرژی ئه‌هریمه‌نی وێنه ده‌کێشرێن. به‌لآم ئه‌وه‌ی ئازارم ده‌دات خێرایی بلآوبوونه‌وه‌ی توێژێک فه‌نده‌مێنتالیزمی ده‌مارگرژانه‌یه. له بیرمه چه‌ند ساڵێک پێش ئێسته هه‌ندێ ئێکۆلۆژیست له کالیفۆرنیادا ده‌ستیاندایه به‌رگرتن له بڕینه‌وه‌ی دره‌خته گه‌وره‌کانی سیکۆیه. ئه‌م ئێکۆلۆژیستانه زانییان ئه‌گه‌ر بزماری درێژ له داره‌کان بده‌ن، مشاری کاره‌بایی ناتوانێ بزماره‌کان بسمێ و داره‌کانیش ده‌مێننه‌وه. ئه‌م ئێکۆلۆژیستانه ناونران ئێکۆ ـ تێرۆریست. ئه‌مه زۆر گومانم لا درووست ده‌کات.
پ: ئه‌ی ده‌رکه‌وته‌ی دووهه‌م؟
و: ئێسته دێمه سه‌ر تێزی دووهه‌م، سه‌یر نییه که له فه‌لسه‌فه‌دا هه‌ندێ بیرمه‌ندی وه‌ک لوویی ئاڵتۆسێر و میشێل فۆکۆ، هه‌روه‌ها ژیل دێلۆزیش، خۆیان به سپینۆزاوه خه‌ریک کردووه. من له‌م گه‌ڕانه‌وه بۆ سپینۆزایه‌دا هیچ شتێکی وه‌رچه‌رخێنه‌ر و شۆڕشگێڕانه نابینم. فه‌لسه‌فه‌ی هاوچه‌رخ له‌و شته‌ی باسمان کرد ئاگاداره، واته ئاگاداری تایبه‌تمه‌ندییه سپینۆزاییه‌کانی کۆمه‌ڵگای هاوچه‌رخه. من له‌م جۆره ئه‌خلاقه‌ی که پانتای جیهانیی داله‌کان پێشنیاری ده‌کات دڕدۆنگ و به‌‌گومانم. ئه‌مه چ جۆره ئه‌خلاقێک راده‌گه‌یه‌نێ؟ ئه‌م جوره ئه‌خلاقه له بنه‌ڕه‌تدا ئه‌خلاقی نا ـ شوناس‌سازییه. ئه‌م ئه‌خلاقه ده‌ڵێ با ئازاد بین، با زۆر خۆمان نه‌بین، مادام ده‌رفه‌تی جۆراوجۆر و هه‌لی زۆر بۆ‌کارایی هه‌یه و پێویستیت به‌وه‌یه هه‌ر ده‌م که‌سایه‌تیت تازه بکه‌یته‌وه، که واته هیچ بڕیارێکی درێژماوه و پته‌و مه‌ده، ئه‌وه‌نده له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی خۆت بی پێ دامه‌گره، خۆت تازه بکه‌وه و هتد. ئه‌مه ئه‌خلاقی دوایینی سپینۆزاییه.
هیچ شتێکی شۆڕشگێڕانه له‌م جۆره ئه‌خلاقه‌دا نییه که له دوو کتێبی دوایینی فۆکۆدا وه‌ک مۆدێلێک پێشنیار کراوه (مۆدێلی خۆپاراستن، مۆدێلی به‌کارهێنانی چێژ). لام وایه ئه‌خلاقناسیی فۆکۆ ده‌قاوده‌قی دالی جیهانیی سپینۆزایی سه‌رمایه‌داری دوایینه. ته‌نانه‌ت له ئه‌زموونی سیاسی هه‌ر رۆژه‌ماندا ئه‌و کاته‌ی دوژمن ده‌تاشین، دوژمن وه‌ک مه‌ترسییه‌ک وێنا ده‌که‌ین که زۆر خۆیه‌تی. ئه‌مه رێگه‌یه‌کی باوه؛ ته‌نانه‌ت لایه‌نگرانی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ش به زۆری به‌م شێوه دوژمن داده‌تاشن: «دوژمن نازانێ هه‌موو شوناسێک شتێکه درووست کراو.»
پ: که واته دوژمن ئه‌و که‌سه‌یه که‌‌زۆر خۆیه‌تی؟
و: ئه‌مه دوژمنێکی ساخته‌یه. له بنه‌ڕه‌تدا، بنه‌ڕه‌تخوازه‌کان مه‌ترسیی نین. پرسیاری گرینگ ئه‌مه‌یه که ئاخۆ ئێمه ئه‌م پانتا به‌رته‌سکه‌ی ده‌لاله‌تی هه‌مه‌گیری سپینۆزایی وه‌ربگرین؟ له‌م پرسیاره‌دا دوایین راستی ئه‌مه‌یه که ئایا ئێمه ده‌بێ وه‌ریبگرین یان نا؟ ئه‌رێ، بۆ من ئه‌مه دوایین پرسیار و ته‌نیا کێشه‌ی حه‌قیقییه. لام وایه هه‌موو کێشه‌ی بنه‌ڕه‌تخوازی له به‌رانبه‌ر نابنه‌ڕه‌تخوازییدا، له بنه‌وه کێشه‌یه‌که ساخته. ئه‌وانه‌ی ئێمه به بنه‌ڕه‌تخواز ده‌یانناسین له راستیدا وانین. بۆ نموونه، سه‌یری بانگده‌رانی Moral Majority بکه، که زۆرجار وه‌ک بنه‌ڕتخواز سه‌یر ده‌کران. ئایا ده‌زانی هه‌ر ئه‌و رێسایه‌ی بۆ ئه‌وان به‌کار ده‌هێنرێ (هه‌رچۆن Joan Copjec ئه‌م رێسایه‌ی به‌جوانی له ئۆکتۆبری 68دا په‌ره داوه) هه‌ر ئه‌و کێشه‌یه که پێی ده‌ڵێن کێشه‌ی «پرێزیدێنتی تفلۆنی» واته رۆناڵد ره‌یگان؟ ئاگاشمان لێیه ره‌یگان
